Bu derste Prof. Dr. Kemal BUHARALIOĞLU myastania gravis (MG) hastalığının belirtileri ve patojenezinin ardından antikolinesterazların (piridostigmin, neostigmin, ambenonyum) semptomatik tedavi amacı ile kullanımları hakkında bilgiler veriyor.
1. Antikolinesteraz İlaçların Özellikleri:
Asetilkolinesteraz inhibisyonu ile asetilkolinin nikotinik reseptörlerle daha fazla etkileşimini sağlayan bu ilaç grubunun hastalığın patojenezinde yer alan otoimmün süreç üzerine etkisi yoktur. Semptomatik tedavide kullanılırlar. Dozları günlük ihtiyaçlara göre bireysel olarak ayarlanır. Yemek öncesi alım, çiğneme ve yutma güçlüğü olan hastalarda kas gücünün yemek zamanına denk gelmesini sağlar.
a) Piridostigmin: Daha uzun etkilidir. Günde maksimum 300 mg dozunda kullanılır. Gece idamesi için uzun salımlı formlar tercih edilebilir.
b) Neostigmin: Daha kısa etkili ve güçlü muskarinik yan etkileri (diyare, salivasyon, vb.) vardır.
c) Ambenonyum: Bromür intoleransı olan hastalarda alternatif olarak kullanılır.
2. Yan Etkiler ve Hastalık Yönetimi:
a) Kolinerjik yan etkiler (diyare, salivasyon, bulantı) atropin veya loperamit gibi ilaçlarla yönetilebilir.
b) Aşırı dozda, kolinerjik kriz gelişebilir. Bu durumda doz azaltılır ve semptomlar izlenir.
c) İntravenöz uygulamalarda ciddi yan etkiler (bronşiyal spazm, bradikardi) görülebilir; yoğun bakımda izlem gerekebilir.
3. Tedavi Kısıtlamaları ve Klinik Etkinlik:
a) Antikolinesteraz ilaçların etkinliği, etik nedenlerle plasebo kontrollü çalışmalarda test edilememektedir.
b) Kanıtlar genellikle retrospektif çalışmalar ve klinik deneyimlere dayanmaktadır; bu durum standart tedavi kılavuzlarının oluşturulmasını zorlaştırmaktadır.
4. Toplum Eczacılarının Myastenia Gravis Yönetimindeki Rolü:
Kronik bir hastalık olan myastenia gravis’in tedavisi de karmaşıktır. Kanıta dayalı tanı ve tedavi rehberi geliştirmekte zordur. Bu durum kolay ulaşılabilir ve sağlık çalışanları ile hastalar arasında köprü kuran toplum eczacılarının görev sorumluluklarını artırır ve kritik bir hale getirir. Tedavi sonuçlarının iyileştirilmesi ve hastaların yaşam kalitesinin artırılmasında önemli rollere sahiptirler. Toplum eczacıları örneğin;
a) Piridostigmin gibi antikolinesteraz ilaçların doğru kullanımına (ilacın kullanım zamanı ve bağışıklık baskılayıcı tedavi gören hastalarda dozaj ayarlamaları gibi) ilişkin hasta eğitimi verebilir.
b) Myastenia gravis semptomlarını kötüleştirebilecek bazı antibiyotikler ya da beta-blokörler gibi ilaçları kullandıklarında ortaya çıkabilecek ilaç etkileşimlerini izlerler.
