Bu derste Prof. Dr. Kemal BUHARALIOĞLU myastenia gravis hastalığının patofizyolojisini ve nöromüsküler kavşağın işlevini detaylı bir şekilde tartışıyor. Öncelikle normal kişilerde iskelet kasların kasılma sürecini nöromüsküler kavşağın üç temel bileşeni temelinde değerlendiriyor. Ardından myastenia gravis'te bu süreçteki değişikliklere yakından bakıyor. Bu ders sayesinde, myastenia gravis ilgili tedavi yaklaşımlarını daha iyi anlayabilecek ve nörolojik hastalıklarla ayırt edilmesini sağlayacak bilgilere de bir temel edineceksiniz.
1. Normal İskelet Kası Kasılma Mekanizması:
İskelet kasının kasılması, presinaptik motor sinir terminali, sinaptik boşluk ve postsinaptik kas membranından oluşan nöromüsküler kavşakta gerçekleşir.
a) Presinaptik Uç: Asetilkolin sentezlenir, veziküllerde depolanır ve sinir uyarısıyla salıverilir.
b) Sinaptik Boşluk: Salıverilen asetilkolin, postsinaptik reseptörlere bağlanmak üzere bu aralıkta yayılır.
c) Postsinaptik Membranda Depolarizasyon ve Kasılma: Asetilkolin, nikotinik reseptörlerin α alt birimlerine bağlanır ve Na+ girişini sağlar. Bu, kas lifinde depolarizasyona neden olur ve aksiyon potansiyeli başlatır. Kas kasılması tetiklenir. Asetilkolinesteraz enzimi sinaptik aralıktaki asetilkolini hızla yıkılarak kasılmayı sonlandırılır. Antikolinesterazların etki yöresi burasıdır.
2. Myastenia Gravis'teki Patofizyolojik Mekanizmalar:
a) Postsinaptik Bozukluk: Myastenia gravis, nikotinik asetilkolin reseptörlerine karşı gelişen otoantikorların postsinaptik membranda hasara yol açmasıyla belirgin bir hastalıktır.
b) Reseptör Sayısında Azalma Mekanizmaları:
- Çapraz bağlanma ve hızlı endositoz: Reseptörlerin hücre içine alınması.
- Kompleman aktivasyonu: Postsinaptik membranda hasar, sinaptik aralık genişlemesi ve membranın düzleşmesi.
- Aktif bölgenin blokajı: Asetilkolin bağlanma bölgesinin otoantikorlarla kapatılması.
3. İşlevsel Sonuçlar:
Asetilkolin normal olarak salıverilse de, yeterli sayıda reseptör bulunmadığından kas aksiyon potansiyeli oluşmaz. Kas kasılması azalır ve kas güçsüzlüğü meydana gelir.
4. Klinik Bulgular ve Tanı Yöntemleri:
a) Klinik Bulgular: Kas kasılmasındaki bozukluk, tekrarlayan sinir uyarılarıyla güçsüzlüğün artmasına neden olur (miyastenik yorgunluk).
b) Elektriksel testlerde, tekrarlayan sinir stimülasyonuna yanıt giderek azalır.
c) Ayırıcı Tanı: Myastenia gravis’in belirtileri bazı nörolojik hastalıklarla benzerlik gösterir. Edrofonyum testi ayırıcı tanıda kullanılır.
5. Tedavi ve İlaç Etkileşimleri:
Antikolinesterazlar: Asetilkolinesterazı inhibe ederek sinaptik aralıktaki asetilkolin miktarını artırır ve nöromüsküler aşırımın etkinliğini destekler.
6. İlaçlarla İlgili Riskler:
Kürariform ilaçlar (ör. pankuronyum, vekuronyum) etkilerini postsinaptik membranda gösterir.
